telpost de Vulkaan



Zonsopkomst boven Den Haag gezien vanaf de Vulkaan,
september 2003 (© Vincent van der Spek)

inleiding
Professor L. Tinbergen trok in 1948 de volgende conclusie: 'De zeewaartse trek over het binnenland schuift als een heel breed front over het land. Dit is ieder herfstseizoen vast te stellen. Op dezelfde manier als bij Den Haag zal hij dus ook op andere plaatsen aan de Hollandse kust vogels toevoegen aan de trekkersstroom langs het zeeduin. Dit verklaart, waarom deze laatste stroom (ten zuiden van Den Haag) ten slotte zo buitengewoon sterk wordt'.

Medio jaren tachtig kregen enkele op dat moment actieve vogelaars door dat in Den Haag in het najaar indrukwekkende landvogeltrek plaats heeft. Zij probeerden verscheidene duintoppen in het Westduinpark uit, en na een paar jaar bleek niet de hoogste, maar de op één na hoogste duintop (31 m) de beste, gelegen aan het einde van de Savornin Lohmanlaan; deze duintop heeft een gunstiger uitzicht op de zeereep.

Vooral in het najaar is de trek vaak interessant, omdat er dan stuwing is. Toch wordt er vrijwel het gehele jaar geteld, al is het slechts een enkeling die de moeite neemt om in de maanden januari, februari, juni, juli en december de weg naar de post af te leggen.

De beste periode is doorgaans half september tot en met half november, al zijn er soms goede dagen in april - augustus en kan de trek tijdens vorst in de winter sterk zijn.

De kustlijn loopt van zuidwest naar noordoost en dus staat zuidoostelijke wind haaks op de kust; dit is doorgaans de meest gunstige wind, maar iedere wind tussen noordoost en zuidwest kan goede trek opleveren. In de regel is kracht 3 - 5 Bft het gunstigst en is regen meestal ongunstig. De meeste vogels worden in de eerste drie uur na zonsopkomst geteld, maar bij zonnig weer vindt er door de thermiek 's-middags ook vaak nog roofvogeltrek plaats, waarbij de Sperwer de algemeenste soort is.


Sperwer, Vulkaan, Den Haag, november 2003
(© Vincent van der Spek)

De algemeenste zangvogels kunnen vaak in duizendtallen per dag worden waargenomen, waarbij vooral de aantallen van Graspieper, Veldleeuwerik, Spreeuw, lijsters en Vink hoog uit kunnen vallen.
In totaal zijn er in vanaf de Vulkaan en in het Westduinpark ongeveer 290 soorten waargenomen.

Het uitzicht op zee zorgt ook voor de nodige zeevogels op de lijst van waargenomen soorten. Zo worden er bijvoorbeeld regelmatig Jan van Genten en Kleine Jagers geteld, en zijn zelfs IJsduiker, Vale Pijlstormvogel, Stormvogeltje en Rosse Franjepoot waargenomen.

Sinds er actief geteld wordt, zijn er verslagen verschenen van de jaren 1984, 1985, 1986 1987, 1990 en 1995. Sinds 2004 worden de tellingen ingevoerd in de landelijke database van de website www.trektellen.nl.